بررسی دینامیکی جبهه‌زایی سطوح زبرین در سه سامانة چرخندی روی ایران و خاورمیانه

در این بررسی پدید? جبهه‌زایی سطوح میانی و زبرین برای سه سامانة چرخندی که خاورمیانه و ایران را تحت تأثیر قرار داده‌اند، بررسی شده است. برای این کار، مدل میان‌مقیاس MM5 (mesoscale model version 5) برای هر سه سامانه اجرا شده و با استفاده از برونداد مدل، شامل میدان‌های دما و باد، هر یک از جملات بردار جبهه‌زایی برای نقاط شبکه‌ای در سطوح فشاری متفاوت محاسبه شد. بردار جبهه‌زایی دارای دو مؤلفة چرخشی و نرده‌ای است که هر مؤلفه شامل جملات تغییر شکل، تاوایی و کج‌شدگی است. نتایج بررسی جبهه‌زایی در سه سامانه نشان می‌دهد که علامت جملات مؤلفة نرده‌ای بردار جبهه‌زایی مورد به مورد می‌تواند تغییر کند. اثر دو جمله واگرایی و تغییر شکل مؤلفة نرده‌ای در دو سامانة 1 و 3 به‌صورت جبهه‌زایی و در سامانة 2 به‌صورت جبهه‌زدایی است. جمله کج‌شدگی در سامانه‌های1 و 3 به‌صورت جبهه‌زدایی و در سامانة 2 به‌صورت جبهه‌زایی عمل می‌کند. از نظر مقایسه بزرگی جملات، جمله واگرایی در همة موارد در مقایسه با جملات دیگر کوچک‌تر است. این در حالی است که در سامانه‌های 2 و 3 جمله کج‌شدگی و در سامانة 1 جمله تغییر شکل نقش غالب دارد. برای مؤلفة چرخشی بردار جبهه‌زایی، در هر سه سامانه، دو جمله تغییر شکل و کج‌شدگی دارای مقادیر منفی و جمله تاوایی دارای مقادیر مثبت است. اندازه جمله تاوایی از دو جملة دیگر بزرگ‌تر است که علت اصلی آن چرخش چرخندی پربندهای دما و ایجاد فرارفت سرد است.